Mae Pandemig yn Arafu Ras Effeithlonrwydd Ynni

Disgwylir i effeithlonrwydd ynni gofnodi ei gynnydd gwannaf mewn degawd eleni, gan greu heriau ychwanegol i'r byd o ran cyflawni nodau hinsawdd rhyngwladol, meddai'r Asiantaeth Ynni Ryngwladol (IEA) mewn adroddiad newydd ddydd Iau.
Mae buddsoddiadau sy'n plymio a'r argyfwng economaidd wedi arafu'r cynnydd mewn effeithlonrwydd ynni yn sylweddol eleni, i hanner y gyfradd gwelliant a welwyd yn y ddwy flynedd flaenorol, meddai'r IEA yn ei hadroddiad Effeithlonrwydd Ynni 2020.
Disgwylir i ddwyster ynni sylfaenol byd-eang, dangosydd allweddol o ba mor effeithlon y mae gweithgaredd economaidd y byd yn defnyddio ynni, wella llai nag 1 y cant yn 2020, y gyfradd wannaf ers 2010, yn ôl yr adroddiad. Mae'r gyfradd honno ymhell islaw'r un sydd ei hangen i fynd i'r afael â newid hinsawdd yn llwyddiannus a lleihau llygredd aer, meddai'r IEA.
Yn ôl rhagamcanion yr asiantaeth, disgwylir i effeithlonrwydd ynni gyflawni mwy na 40 y cant o'r gostyngiad mewn allyriadau nwyon tŷ gwydr sy'n gysylltiedig ag ynni dros yr 20 mlynedd nesaf yn Senario Datblygu Cynaliadwy'r IEA.
Mae buddsoddiadau is mewn adeiladau sy'n effeithlon o ran ynni a llai o werthiannau ceir newydd yng nghanol yr argyfwng economaidd yn gwaethygu'r cynnydd araf mewn effeithlonrwydd ynni eleni, nododd yr asiantaeth sydd wedi'i lleoli ym Mharis.
Yn fyd-eang, mae buddsoddiad mewn effeithlonrwydd ynni ar y trywydd iawn i ostwng 9 y cant eleni.
Y tair blynedd nesaf fydd y cyfnod hollbwysig lle mae gan y byd gyfle i wrthdroi'r duedd o arafu gwelliant mewn effeithlonrwydd ynni, meddai'r IEA.
“I lywodraethau sydd o ddifrif ynglŷn â hybu effeithlonrwydd ynni, y prawf litmws fydd faint o adnoddau maen nhw’n eu neilltuo iddo yn eu pecynnau adferiad economaidd, lle gall mesurau effeithlonrwydd helpu i sbarduno twf economaidd a chreu swyddi,” meddai Fatih Birol, Cyfarwyddwr Gweithredol yr IEA, mewn datganiad.
“Dylai effeithlonrwydd ynni fod ar frig rhestrau tasgau llywodraethau sy’n anelu at adferiad cynaliadwy – mae’n beiriant swyddi, mae’n rhoi hwb i weithgarwch economaidd, mae’n arbed arian i ddefnyddwyr, mae’n moderneiddio seilwaith hanfodol ac mae’n lleihau allyriadau. Does dim esgus i beidio â rhoi llawer mwy o adnoddau y tu ôl iddo,” ychwanegodd Birol.